Günümüzde başta genç kuşak olmak üzere insanlar hayatlarında oyun kavramına çeşitli şekillerde yer vermektedirler. Oyun bazı kimselere göre sadece bir vakit geçirme yolu iken, bazılarına göre ise hayatın bir parçası gibi olabilir. Öyleyse oyunun artık insanlar için önemli bir eylem haline geldiğini kabul edersek; oyun ve oyuncu arasındaki ilişkiyi inceleyerek bu eylemin niçin yapıldığını, nasıl yapıldığını, ne zaman yapıldığını veya sonuçlarının neler olabileceği gibi cevaplara ulaşılabilir. Bunların yanında bir diğer önemli konu ise başarılı bir oyunun nasıl tasarlanacağıdır. Çünkü oyuncu profili genellikle kendi içindeki dinamiklerle zamanın ilerlemesi paralelinde değişiklikler göstermektedir.

Bu sebeple oyun şirketleri değişen koşulları, farklılaşan oyuncu profillerini ve sürekli aşama kaydeden teknolojiyi hesaba katarak oyun tasarımını bu parametrelere en uygun şekilde gerçekleştirmek zorundadır. Unutulmamalıdır ki; ekonomik kazançları göz önüne alındığında oyunseverler tarfından beğenilen ve satın alınan oyunlar başarılı olarak kabul edilir. Yani bir oyunun aslında başarısı sonuçta matamatiksel olarak ne kadar oynandığı ve satıldığı ile doğru orantılıdır.

Ticari boyutu elbette konunun somut ve gerçek tarafıdır ve bunu yoksaymak imkansızdır. Ancak sonuca bakmadan önce konunun teorik, davranışsal, sayısal ve pratik parametrelerini incelemek gerekir. Aslında bunlar doğru analiz edilirse ticari başarı da bereberinde büyük olasılıkla gelecektir. Bu analizi oyun ve oyucu ilişkisi kapsamında ele almak ve başta oyun kavramı, bilgisayar oyunları, oyun oynama sebepleri ve genel oyun tasarımı prensipleri gibi konulara açıklık getirmek gerekir.

ANAHTAR KELİMELER Oyun Oyuncu Bilgisayar Tasarım
1. OYUN KAVRAMI
1.1. Oyun Nedir?
Bu soruyu cevaplamak için öncelikle oyunun kelime anlamına bakmak faydalı olacaktır.

1. ) Hesap, dikkat, rastlantı veya maharete dayanan ve insanların hoş vakit geçirmelerine, oyalanmalarına yarayan tamamen çıkarsız eğlenceli yarış.
2. )Oyunun her partisi, bölümü. 3. ) Kumar. 4. ) Şaşkınlık uyandırıcı hüner: Hokkabazın oyunu. Cambazın oyunu. 5. ) Tiyatro veya sinemada sanatçının rolünü yorumlama biçimi. 6. ) Müzik eşliğinde yapılan hareketlerin bütünü: Zeybek oyunu. 7. ) Sahne veya mikrofonda oynamak için hazırlanmış eser, temsil, piyes. 8. ) Bedence ve kafaca yetenekleri geliştirmek amacıyla yapılan, çevikliğe dayanan her türlü yarışma, spor müsabakası: Olimpiyat oyunları. 9. ) Düzen, hile, entrika1.

Görüldüğü üzere farklı anlamlar içeren “Oyun Kavramı”, her açıdan farklı hareket ve düşünme sistemini, alışılagelmiş davranış şekillerinin aksine başkalarının davranışlarına ve durumun şartlarına göre kurgulanmış düşünce ve hareket biçimleridir. Bu bazen bir bilgisayar oyunundaki karekterin hareketleri, bazen bir sporcunun performansı bazen de bir tiyatro sanatçısının sahnedeki rolü seyirciye hissettirmesi olabilir. Hepsinin ortak özelliği “Oyun” kavramı içinde şartların gerektirdiği aksiyonları yerine getirmeleridir.
1.2. Oyunun Tarihi ve Bilgisayar Oyunlarının Çıkışı
Oyunun tarihinin nerelere kadar uzandığı tam olarak bilinemesede, Homeros’un şiirlerinde eğlence ve gösteri sanatlarından sıkça söz edildiği bilinmektedir. Eski Yunanistan’da çok yaygın olan ve her zaman bir tanrı şerefine yapılan bu oyunlarda başlangıçta yalnız güreş, koşu, disk, araba yarışları v.b. atletizm gösterilerine yer verilirdi. Sonraları bunlara müzik ve şiir yarışmaları eklendi. En tanınmışları Olimpia, Delphoi, Nemea ve Korinthos oyunlarıydı (Resim: 1).

Romalılar’da sirklerde, amfiteatr veya tiyatrolarda yapılan oyunlar (araba yarışları, gladyatör dövüşleri, sahne gösterileri), bayramlarda, yıldönümü kutlamalarında ve cenaze törenlerinde yapılırdı. Eski Mezopotamya’da birçok salon oyunu oynanırdı. Bunların en eskisi Ur krallarının mezarlarında bulunan oyundur (M.Ö. 3000). Oyun tahtasının iç bölümü çukurdu ve burada piyonlar vardı (bu da oyunun iki kişi tarafından oynandığını gösterir). Roma’da kumar ve talih oyunlarına çok az rastlanır. İmparatorluk devrinde ortaya para veya değerli birşey koyarak oyun oynanması yasaklanmıştı. En yaygın oyunlar zar, aşık ve dama ile satranca benzeyen İudus tanruncularum’du (küçük hırsızlar oyunu). Duodecim scriptorum adlı ve tavlaya benzeyen başka bir oyun da zar ve pullarla özel bir masanın üzerinde oynanırdı (Resim: 2Duodecim scriptorum)

Yıllar ilerdikçe her kültürden farklı oyunlar insanlar arasında oynanmaya devam etti. Saraylarda soyluların oynadığı oyunlardan, sokaklarda çocukların oynadığı oyunlara kadar sayısız oyun insanların hayatına girdi. Teknolojinin ilerlemesi doğal olarak oyunun gelişimini oldukça etkilemiş ve yeni boyutlar getirmiştir. Herşeyden önce bölgesel olarak bilinir oyunlar zamanla çok daha geniş kitlelere ulaşmış, bunun getirdiği etkilerle yeni oyun türleri ve tarzları gelişmiştir. Bilgisayar teknolojisinin ortaya çıkması ve kullanımının artmasıyla bilgisayar ortamında oyun teknolojisi de oluşmaya başlamıştır.

Bilinen ilk bilgisayar oyunu 1958 yılında New York Ulusal Brookhaven Laboratuvarı’nda fizikçi Willy Higinbotham tarafından geliştirilen osiloskoptan görünen interaktif masa tenisi benzeri bir oyundu. 1967’de Ralph Baer ve ekibi, televizyondan oynanabilen interaktif bir oyun yaratırlar. Bunu bir kovalamaca ve tenis oyunu takip eder. 1970’de Magnavox firması, Baer’in oyununu lisanslar. İlk ticari video oyunu ise 1971 yılında Nutting Associates tarafından geliştirilen Computer Space adlı oyundur (Resim: 3. Computer Space).

1972 yılında Atari Pong adlı oyununu duyurur (Resim: 4 1971 . Pong 1972 ).