meltem

Oyunun tek oyunculu hikayesi ilk başta milyonlarca yıllık bir evrimi özetliyor ancak bir kere tamamen bitirdikten sonra galaksi üzerindeki herhangi bir gezegen üzerinde herhangi bir aşamadan başlayabilirsiniz yeni bir oyuna. Oyuna doğrudan uzay çağından başlamak mümkün, ancak böyle yapınca da kendi canlı türünüzü geliştirmenin hazzını pek alamıyor insan. Verdiğiniz kararlar doğrultusunda şekillenen bir tür yaratmanın hazzı gerçekten şahane bir şey. Türünüz için biçtiğiniz davranış tarzı nasıl olursa olsun, ister barışçıl ister gözünü kan bürümüş savaş delisi, oyun size uygun, işinize yarayacak özellikler ile ödüllendiriyor türünüzü. Oyunu baştan sona oynamak gerçekten de size tarih içerisinde ilerliyormuş hissi veriyor. Çağları aşıp gelişme ve bilgi ile gücün doruklarına çıkma hissi. İki adet orantısız koca göz, ve bir adet kuyruktan oluşan tıfıl organizma bir de bakmışsınız koca adam olmuş, galaksiye hükmediyor, e tabi insan “Allah mürüvvetini de göstersin” demeden kendini alamıyor bu durumda.



Oynanabilirlik açısından Spore, onca içeriğine ve detayına rağmen neredeyse sadece tamamen fare ile oynanabiliyor, klavyeyi de kullanabiliyorsunuz elbette ama isimlendirme kısmı dışında pek eliniz gitmeyecektir. Kullanım ve kontroller son derece kolay ve alışması çok az zaman alıyor. Editörlerin hepsinde sadece fare yeterli. Maxis’in son dönemde çıkarttığı tüm oyunlar gibi Spore da parlak ve canlı bir oyun son derece, oyunun renkleri, oyun öğelerinin etkileşim efektleri, ses ve hareketler, animasyonlar her şey içinize anlamsız bir ışık ve sevgi doğmasına yol açıyor. İlhan İrem olup ipeksi kadife sesiniz ile şarkı söyleyesiniz geliyor ormanlarda, ne kadar uğraştıysam da korkunç ve karizmatik gözüken bir katil yaratamadım, her denememde sonuç şirin bir yaratık oldu, diğer türlerin soyunu tüketen o değil sanki, yatağın üstünde duran peluşlardan neredeyse farksız. Gerçekçilik açısından çok parlak değil, ancak üzerinde Maxis yazan bir oyunu ve kapağında binbir türlü şirin yaratığın olduğu bir oyunu kimse Raptor, Alien veya Predator’lar yaratma hayali ile almamalı zaten.



Teknik açıdan oyun güzel grafiklerine rağmen ortalama sistemlerde bile akıcı bir biçimde ilerliyor. Spore oynamak için über bir sisteme kesinlikle ihtiyacınız yok. Grafikleri kıstığınızda bile göze batmıyor düşük ayarlar. Maxis’in bir önemli özelliği de son teknolojiye göre değil, ortalama ev kullanıcısına göre oyunlar yapmasıdır zaten. Başarısı da buradan geliyor çoğunlukla. Aslında PC oyun dünyasının en büyük ironilerinden birisidir bu da. Bir çok adı-lazım-değil-firma ve stüdyo son teknolojiyi nasıl da cılkını çıkartana kadar kullandıkları ve süper grafikleri ile övünürken, piyasada en çok satışa ve en vefalı oyuncu kitlesine her zaman için kaliteyi oynanabilirlikten önceye koymayan oyunlar ulaşır. Spore genel olarak oldukça stabil, baştan sona kadar tek bir hata vermedi, yükleme hızları ise 2GB DDR2 800Mhz Kingston HyperX Dual hafızada son derece hızlıydı. Oyunda şu ana kadar rapor edilen genel bir bug bulunmuyor, en azından tek oyunculu halinde ama Spore en çok online oynarken zevk alınacak bir oyun, yine de şimdilik gayet temiz.



Tek sorun sanırım EA’in takıntı haline getirdiği DRM kısıtlamaları, dijital telif yönetimi sebebiyle oyunu sadece beş defa yükleyebiliyorsunuz, sonrasında telefon açıp ekstra hak talep etmeniz gerekiyor. Bu yanını görmezden gelecek olursak oyun içinde sizi güldürecek ya da en azından tebessüm etmenize sebep olacak bol miktarda Maxis haşarılığı bulunuyor. Tanrı ve evren hakkında derin bir Sims tarzı sohbette bulunan iki kabile üyesi (konuşma baloncukları ve sembolleri, tanrı olarak Will Wright’ın kafası) görmek veya Yaratık Aşaması’nda bir UFO’nun gelip panik içinde kaçışan yaratıkları ışınlayarak gemiye toplayıp gitmesi aklıma gelenler. Oyunun ses ve müzikleri özgün ve tam Maxis usulü, yaratığınızın çıkarttığı her bir ses ve gırlama, hırlama gayet doğal ve özgün duruyor, karakterler arasındaki diyaloglar ise Simlish dilinin farklı bir türevinden. Müzik genelde minimal tutulmuş ancak savaş ve saldırı durumlarında tamtamlar ve davullar kanınızı yeteri kadar harekete geçirmeyi başarıyor. Normale döndüğünde ise arkaplandaki canlıların ve doğanın sesleri ile yaratığınızın çimenler üzerinde attığı adımların sesleri bastırılmıyor. Oyunun ses ve müziklerinin ardındaki isim zaten bundan daha kötüsünü yapamazdı, ünlü müzisyen Brian Eno bu işin sorumlusu. Unutmadan, ileri safhalarda oyunun müzikleri ile de oynayıp kendinize göre yaratabiliyorsunuz, ve bunları da paylaşabiliyorsunuz.



Oyunun basitliği aslında bir yandan yüksek teknolojisinin ürünü. Her yaştan her insan, deneyimli olsun olmasın, daha ilk oturumda kendi canlılarını yaratabilirler, üç boyutlu modelleri yapmak gerçekten çok kolay ve bittiği andan itibaren yaşayan, hareket eden hatta uçan canlıları elde etmek mümkün, ve onca özelliğe sahip bir canlının hard disk üzerinde kapladığı yer? 30KB’dan az! Online oynamayı tercih ederseniz oyunu her açtığınızda otomatik olarak Spore evrenine bağlanıyor internetten ve Spore’a diğer oyuncuların eklediği yeni yaratık ve içeriği anında indirip oyuna ekliyor, bu işlem fark edilmeyecek derecede hızlı gerçekleşiyor. En ufak yaratımınız bile anında online olarak dünyaya ekleniyor ve paylaşılmaya başlanıyor. Oyunun dünyası ne kadar büyük olsa da üç milyondan fazla eklenen içeriği birden gösterecek kadar geniş değil, haliyle karşınıza çıkacak kullanıcılar tarafından yaratılmış içerikler olasılık ve şansa bağlı olarak değişiyor. Spore bu noktada işinizi kolaylaştıracak bir sistem geliştirmiş. Dilediğiniz kullanıcıyı abone listesine ekleyebiliyorsunuz, böylece oyun açıldığında öncelikli olarak onların yaratımları yükleniyor ve karşınıza çıkma şansları oldukça yükseliyor. Dilerseniz de önceden oluşturulmuş etiketleri seçip abone olabiliyorsunuz. Sporecasts adındaki bu sistem ile “Star Wars Araçları”, “Gerçek Dünya Varlıkları”, “Heroes Yaratıkları” gibi aynı başlık altında toplanmış benzer içeriklere öncelik tanıyabiliyorsunuz. Kullanıcıların istediklerini yaratmakta özgür oldukları bir ortamı kontrol etmek oldukça zor tabii, genel sansür ve otokrat denetlemeler yerine Spore size neyi görmek isteyip istemediğinizi seçme fırsatı sunuyor. Edepsiz, çirkin veya bir ırk veya millete hakaret unsuru taşıdığını düşündüğünüz yaratıkları yanlarında duran koca “X” tuşuna tıklayarak kendi evreninizden uzaklaştırabiliyorsunuz, Maxis yaptığı değerlendirmede bu yaratımı kabul edilemez bulursa siliyor. Maxis oyunun içinde yer alan Creature Creature’ı oyun çıkmadan ücretsiz olarak sunduğu için oyun yeni çıktığı andan itibaren milyonlarca yaratılmış içeriğe sahipti, bu da Maxis açısından çok başarılı bir strateji doğrusu.



Kapanışa gelecek olursak, Maxis oyun dünyasına bir klasik daha katmış görünüyor şu anda. Hiç denenmemiş o kadar çok şey var ki Spore’da, kendi başına bir türe sahip diyebilirim, hatta ileride çıkacak yeni oyunlardan “Spore benzeri” şeklinde bahsedebiliriz. Eh, ne de olsa ne Sims’in ne de SimCity’nin benzerleri halen daha yok. Spore hem azılı oyunculara zevkli dakikalar yaratma hem de yeni insanları oyunlara çekme kabiliyetine sahip, azılı oyuncuları da online oyunlara çekme kabiliyeti taşımıyor değil. Kabul etmek gerekir, online olduğunu iddia eden oyunlarda genellikle tek yapılan yapay zeka yerine uzaktan tanımadığınız bir insan ile kapışmaktan öteye gitmez. Bir şeyler paylaşmanın duygusu anlatılmaz yaşanır. Oyun içindeki bir sürü farklı oyun türlerini ve barındırdığı farklı oynanışları bir yana koyarsak, aynı zamanda bilimin ve biyolojinin bir PC oyununa bu denli karıştırıldığını pek görmedik şimdiye kadar. Spore bir anlamda devasa çok oyunculu bir oyun aslında, henüz yeni çıktığı için belki fazla geniş bir içeriğe sahip değil ama zamanla kullanıcı ve oyuncuların eklemeleri ve paylaşımları ile tartılamaz genişlikte olacak. Yani umarım olacaktır. Yazık olur yoksa. Kimsenin karşı çıkamayacağı nokta, Spore’un gerçekten eşi benzeri olmayan bir oyun olduğu ve oynayan herkese unutulmaz anılar katacağıdır. Ancak tüm kalbim ile mükemmel bir oyun diyemem, çünkü usta oyuncular için çok fazla zorluk teşkil etmiyor, bir yerden sonra sıkılıp bırakacaklardır ama ilk açtıkları andan itibaren sonunu getirene kadar herkesi en az bir kere oynatacağından şüphem neredeyse hiç yok. Evreni ve yaşamı, yıldızları ve canlılar alemini itina ile toplayıp bir kutuya sıkıştıran bir oyun olarak Spore, tarihe geçmiş bir oyundur.