meltem

Donanim Yapisi

CPU (Central Processing Unit):
Bilgisayarin beyni de denilebilir Yönetim ve kontrolü burada yapilirIki bölümden olusur;
· Aritmetik ve Mantik Birimi (Arithmetic & Logic Unit -ALU) : Dört islem, verilerin karsilastirilmasi, karsilastirmanin sonucuna göre yeni islemlerin seçilmesi ve kararlarin verilmesi bu birimin görevidir
· Kontrol Ünitesi ( Control Unit -CU) : Islem akisini düzenler, komutlari yorumlar ve bu komutlarin yerine getirilmesini saglar

RAM(Random Access Memory):

Programlarin ve verilerin kullanildiklari zaman geçici olarak depolandiklari yerdir CPU'da islemler yapilirken ana bellekte saklanan veriler kullanilir ve islenen veriler (bilgi) RAM bellekte tutulur Elektrik kesildiginde bellekteki veriler kaybolur Birimi megabayt (MB)'dir PC'lerde 8, 16, 32, 64 MB bellekler kullanilmaktadir

ROM( Read Only Memory):

Üzerinde yalniz okuma yapilir Üretici firma tarafindan ilk imalati esnasinda yerlestirilir Yazma yapilamaz

CODE
Bilgisayarda Bellek Birimleri

Bilgisayarda en küçük birim BIT tir

1 BYTE = 8 Bit

1 Bit 0 ya da 1'den (kapali devre=0, açik devre=1) olusur

1 BYTE 1 karakterdir

1024 BYTE = 1 KiloByte'dir (KiloByte = KB)

1024 KB = 1 MegaByte'dir (MegaByte = MB)

1024 MB = 1 GigaByte (GigaByte = GB)

1024 GB = 1 TeraByte (TeraByte = TB)

CPU, Hardisk, RAM, Mainboard, ROM

CPU: Central Processing Unit ( Merkezi Islem Birimi) Ana Islem Ünitesi, Merkezi Islemci ya da kisaca islemci

Bilgisayarin program komutlarini bellekten aldiktan sonra kodlarini çözen ve karsiligi olan islemleri yerine getiren merkez birimi CPU genellikle bilgisayarin beyni olarak tanimlanir Çünkü tüm islemler CPU tarafindan yapilir Bu nedenle bir bilgisayarin islem yetenegi ve hizi islemcisinin yetenegi ve hiziyla dogrudan ilgilidir

HARDDISK: Sabit disk

Bilgisayarlarda bilgi depolama ünitesi Sabit diskler büyük miktarda bilgiyi uzun süreli olarak saklamak için kullanilan manyetik disklerdir Genellikle tasinabilir olma özelligi yoktur Zaten bu yüzden de sabit disk adini almislardir Bilgisayar kasasinin içinde kendileri için ayrilmis yuvalara yerlestirilirler Sabit diskler özellikle disketlerle karsilastirildiginda çok büyük miktarda bilgi depolama özelligine sahiptirler

DISK DRIVE: Disk sürücü

Diske veri yazan ya da okuyan birim Disk sürücüler okuyup yazdiklari disk tipine göre çesitli isimler alir: Disketlere okuyup yazan disket sürücüler, optik disklere okuyup yazan optik sürücüler gibigenelde, disk sürücü dendiginde sabit disk sürücü kastedilir Disk sürücüler bilgisayarin içine yerlestirilebilecegi gibi, bir dis ünite olarak da baglanabilir

MAINBOARD: Ana kart

Bilgisayarlardaki temel devre ve bilesenleri üzerinde bulunduran kart Ana kart, CPU, BIOS, bellek, depolama aygiti arabirimleri, seri ve paralel portlar, genisleme yuvalari ve ekran, klavye gibi çevre ünitelerinin denetleyicilerini bulundurur Bir PC’ yi daha iyi bir modele çevirmek için ana karti degistirmek gerekir Ana kartla birlikte sadece CPU degil, ROM ve ana bellek de daha iyi modele geçirilmis olur Ancak bu islem sirasinda genisleme kartlarinin yeni ana kartla uyumlu olmasina dikkat edilmelidir

RAM: Random Access Memory Rasgele Erisimli Bellek

Herhangi bir noktasina dogrudan erisilebilen bellek tipi Bir bilgisayarin ne kadar RAM’a sahip olmasi gerektigi, kullandigi isletim sistemi ve çalistiracagi programlarin ihtiyaçlarina baglidir Özellikle grafik kullanici yüzüne sahip isletim sistemleri daha çok RAM kullanir

ROM: Read Only Memory Salt Okunur Bellek

Içerdigi verilerin üzerine sadece bir kere yazildigi ve bir daha degistirilemedigi bellek tipi ROM’ lar bilgisayarlarda hiç degismeyecek ancak sürekli kullanilan bazi programlari saklamak için kullanilir Bilgisayarin yüklenmesini saglayan ana program gibi Bir ROM yongasi üreticisinden çiktiginda içerigi belirlenmistir ROM’ larin RAM’ lerden en önemli farki, elektrik akimi kesildiginde RAM’ lerin sakladiklari bilgileri kaybetmelerine ragmen, ROM’ larin etkilenmemeleridir.

Klavye(Keyboard)

Tuslardan olusur Q’ ya göre ayarlanmistir F’ ye çevrilebilir Her bir harf için bir Ascii kod , bu kodlarin birlestigi bir Ascii tablo vardir Biz herhangi bir tusa bastigimiz zaman ascii tablodan harf yada isareti tanir ve basar 102 tus bulunur XT ve AT olmak üzere iki çesittir Klavye bir giris ünitesidirKlavyede bulunan tuslarin görevleri sunlardir;

Klavye üzerindeki tuslari 4 kisimda inceleyebiliriz;

1 Fonksiyon tuslari

2 Daktilo tuslari

3 Nümerik tuslar

4 Özel tuslar

FONKSIYON TUSLARI :
Bu tuslar her programlama dilinde ve isletim sisteminde farkli görevler almistir F1 den F12 ye kadardir

DAKTILO TUSLARI :
Bu bölümde A ile Z arasi harfler 0 ile 9 arasi rakamlar !,^,” , ? vb gibi isaret tuslari ile bazi özel tuslar bulunur

NUMERIK TUSLAR:
Bu bölümde 0 ile 9 arasi rakamlarin yaninda bazi özel fonksiyonlar bulunur "NUM LOCK" bir kez basildiginda isik söner ve rakamlar yerine özel fonksiyonlar çalisir


ÖZEL TUSLAR:
Backspace (Isaretli tus): Imlecin bulundugu yerden sola dogru tek tek tamamini siler
Delete (Del): Imlecin bulundugu yerden saga dogru tek tek siler
Print Screen : Yazilan yaziyi yaziciya yollar
Caps Lock: (Bu tus açiksa klavyenin sag üst kösesinde isik yanar)Büyük harf ya da küçük harf tusu
Num Lock: (Bu tus açiksa klavyenin sag üst kösesinde isik yanar)Bu tus açikken klavyenin sag tarafinda bulunan rakamlari kullanabiliriz
Scroll Lock: Bu tusa basildiginda imleç kilitlenir ve ekran kayar
Pause : Bu tusa basildiginda ekran durur
Insert : Araya yazi yazacagi zaman kullanilan bir tustur
Control+Alt+Del: Ayni anda basildiginda bilgisayarin açma –kapama dügmesine basmadan hafizayi tamamen silmemizi ve bilgisayari yeniden baslatmamizi saglarAyrica tus kilitlenmesini de açar
Ctrl+C: Isletim sistemi komutlarini çalisma aninda durdurur
Ctrl+Break: Programlarda çalismayi durdurur

Bilgisayarinizda çalisirken herhangi bir sekilde yazdigimiz harf tusu islemiyorsa ALT+ASCII (ASC 11,000 ile 25,000 arasi rakamdir) yazilirsa o ekrana ait karakter ekrana gelirÖrnek ATL tusu+115=M harfidir Bilgisayar açildiginda yanip sönen göstergeye “IMLEÇ ” denir Imleç her tusa basildiginda saga dogru kayar

Home : Imleci satirin basina getirir
End : Imleci satirin sonuna götürür
Page up: Imleci bir ekran yukari çikarir
Page Down: Imleci bir ekran asagiya indirir
Tab Tusu: Bu tusa basildiginda imleci 8 karakter birden saga hareket ettirir Shift tusu ile kullanildiginda 8 karakter sola getirir
AltGr : (Klavye üzerinde bazi tuslar ikiz,bazi tuslar üçüz görevlidir Ikiz görevliler Shift tusu ile basilirsa ikinci karakteri yazar

Örnek: Shift+2 tus bilesimi = ’ isarettir)

Bazi tuslarda 3 adet simge vardirbunlardan sag alttaki simgeyi yazmak için Altgr tusu ile birlikte ilgili tus basilarak yazilir
Örnek: yildizi yazmak için Altgr+Tus basilir

Yazici ve Disket Çesitleri

YAZICI ÇESITLERI :
a) Letter Quality Printer(LQP): Yazici karakteri daktilo harflerine benzer ve hizi yavastir
Dot Matriks Printer (DMP): Yazici kafada bulunan ve PIN denilen igneler yardimi ile yazim yapilir9 ile 24 arasi PIN vardir
c)Laser Printer: Sayfa yaziciÇok hizli ve netlik açisindan yüksek yazicilardir

DISKET VE ÇESITLERI
Disket:Yapilan islemlerin sonuç olarak saklandigi ve tekrar bilgisayara gönderildigi giris ve çikis birimidirTasinabilirlerKullanmak için önce formatlamak gerekirDisketlerin içi dairesel bir yapida olup track denilen izler ve sektör denilen alanlardan olusurDisketler boyutlarina göre ikiye ayrilir:
1-525lik
2-35 luk

Yogunluklarina göre de 2ye ayrilir:
1-High Density(HD)Yüksek yogunluk
2-Double Density(DD)Çift Yogunluk

Disket üzerinde bulunan koruma(Write Protect) kapatildiginda disketteki bilgiler yalnizca okunabilirYazma ve silme islemleri yapilamazAncak koruma açildiginda yapilabilir

Tuslardan olusur Q’ ya göre ayarlanmistir F’ ye çevrilebilir Her bir harf için bir Ascii kod , bu kodlarin birlestigi bir Ascii tablo vardir Biz herhangi bir tusa bastigimiz zaman ascii tablodan harf yada isareti tanir ve basar 102 tus bulunur XT ve AT olmak üzere iki çesittir Klavye bir giris ünitesidirKlavyede bulunan tuslarin görevleri sunlardir;

Klavye üzerindeki tuslari 4 kisimda inceleyebiliriz;
1 Fonksiyon tuslari
2 Daktilo tuslari
3 Nümerik tuslar
4 Özel tuslar

FONKSIYON TUSLARI :Bu tuslar her programlama dilinde ve isletim sisteminde farkli görevler almistir F1 den F12 ye kadardir
DAKTILO TUSLARI :Bu bölümde A ile Z arasi harfler 0 ile 9 arasi rakamlar !,^,” , ? vb gibi isaret tuslari ile bazi özel tuslar bulunur

meltem

NUMERIK TUSLAR: Bu bölümde 0 ile 9 arasi rakamlarin yaninda bazi özel fonksiyonlar bulunur "NUM LOCK" bir kez basildiginda isik söner ve rakamlar yerine özel fonksiyonlar çalisir

ÖZEL TUSLAR:
Backspace (Isaretli tus): Imlecin bulundugu yerden sola dogru tek tek tamamini siler
Delete (Del): Imlecin bulundugu yerden saga dogru tek tek siler
Print Screen : Yazilan yaziyi yaziciya yollar
Caps Lock: (Bu tus açiksa klavyenin sag üst kösesinde isik yanar)Büyük harf ya da küçük harf tusu
Num Lock: (Bu tus açiksa klavyenin sag üst kösesinde isik yanar)Bu tus açikken klavyenin sag tarafinda bulunan rakamlari kullanabiliriz
Scroll Lock: Bu tusa basildiginda imleç kilitlenir ve ekran kayar
Pause : Bu tusa basildiginda ekran durur
Insert : Araya yazi yazacagi zaman kullanilan bir tustur
Control+Alt+Del: Ayni anda basildiginda bilgisayarin açma –kapama dügmesine basmadan hafizayi tamamen silmemizi ve bilgisayari yeniden baslatmamizi saglarAyrica tus kilitlenmesini de açar
Ctrl+C: Isletim sistemi komutlarini çalisma aninda durdurur
Ctrl+Break: Programlarda çalismayi durdurur

Bilgisayarinizda çalisirken herhangi bir sekilde yazdigimiz harf tusu islemiyorsa ALT+ASCII (ASC 11,000 ile 25,000 arasi rakamdir) yazilirsa o ekrana ait karakter ekrana gelirÖrnek ATL tusu+115=M harfidir Bilgisayar açildiginda yanip sönen göstergeye “IMLEÇ ” denir Imleç her tusa basildiginda saga dogru kayar

Home : Imleci satirin basina getirir
End : Imleci satirin sonuna götürür
Page up: Imleci bir ekran yukari çikarir
Page Down: Imleci bir ekran asagiya indirir
Tab Tusu: Bu tusa basildiginda imleci 8 karakter birden saga hareket ettirir Shift tusu ile kullanildiginda 8 karakter sola getirir
AltGr : (Klavye üzerinde bazi tuslar ikiz,bazi tuslar üçüz görevlidir Ikiz görevliler Shift tusu ile basilirsa ikinci karakteri yazar

Örnek: Shift+2 tus bilesimi = ’ isarettir)

Bazi tuslarda 3 adet simge vardirbunlardan sag alttaki simgeyi yazmak için Altgr tusu ile birlikte ilgili tus basilarak yazilir

Örnek: yildizi yazmak için Altgr+Tus basilir

Sürücüler

SÜRÜCÜLER :
Disketlerin çalistirma biçimleridirbilgisayarda sürücü isimlerinin sonuna “ : ” isareti birakilarak yazilirBir bilgisayar genel olarak asagidaki sürücü çesitlerine sahiptir En fazla 6 adettirBunlar;
CODE
1= A Disket 4= D Harddisk
2= B Disket 5= E CD-ROM
3= C Harddisk 6= F Novell


HARD DISK(SABIT DISK) Bilgileri silinmeyen manyetik ortamlarda tutma ve genis hacimli bilgilere hizli olarak ulasmak için kullanilan giris ve çikis birimidir Disketten farki;büyük kapasiteli hizli ve PC içerisinde sabit olmasidir
CD-ROM: Compact Disk-Read Only MemoryYüksek kapasitede bilgi depolamak için kullanilan optik disklerdir CD-ROM’ larin üzerine bilgiyi kaydedebilmek için özel araç kullanilir
DVD-ROM: Dijital Versatile DiskCD-Rom’larin yerini almasi beklenen yeni bir optik disk teknolojisi 133 dakikalik bir filmin tek bir diskte tutulmasi saglanabilecek DVD-Romlarla DVD-Rom oynatici denilen aletlerin normal CD-Romlari da oynatmasi söz konusu.

Diger Çevre Birimleri

MONITOR: Ekran
Bilgisayarlarla kullanicilar arasindaki görsel baglantiyi saglayan birim Ekranlar büyüklüklerine, gösterdikleri renk sayisina ve destekledikleri çözünürlük oranlarina göre siniflanir

SOUND CARD: Ses karti
Bilgisayarin sesi islemesini saglayan genisleme karti Bir ses karti olmadan bilgisayar sadece bip sesleri ve oldukça mekanik melodiler çikarabilir Oysa pek çok yazilim ve CD-ROM’ lar çok daha yüksek kalitede bir ses çikisina ihtiyaç duyar Ses kartlari, karta baglanan hoparlörler araciligiyla dijital ses elde edilmesini saglar

MOUSE: Fare
Imlecin ekran üzerindeki hareketlerini kontrol eden araç Bir kablo ile bilgisayara baglanan küçük bir araç olan fare, düz bir yüzeye sürterek kullanilir Bu yüzeyde yapilan hareketler, benzer sekilde imlecin (cursor) de ekranda serbestçe hareket etmesini saglar Böylece imleç istenen nesne üzerine getirilebilir

SCANNER: Tarayici
Kagida basili yazi ve resimleri okuyup bilgisayarlarin anlayacagi biçime çeviren araç

PRINTER: Yazici
Bilgisayar ile üretilen metin ve resimleri kagida basmak için kullanilan araç

MODEM: Kisaltma, Modulator-Demodulator
Telefon hatlarindan veri aktarmakta kullanilan araçlar Bilgisayarlar verileri dijital olarak saklarlar, ancak telefon hatlari üzerinden gönderilen veriler analog yapida olmalidir Bu yüzden modemler bilgisayarlarin dijital yapida sakladiklari verileri analog yapiya çevirerek gönderme isini üstlenir Bu islemin tersi de yine modemler tarafindan gerçeklestirilir Telefon hatlarindan analog yapida gelen sinyalleri bilgisayarlarin anlayacagi dijital yapiya çevirirler

Bilgisayarin Çalistirilmasi

BILGISAYARIN ÇALISTIRILMASI
Bilgisayari açmak için elektrik baglantisi kontrol edilir
Bilgisayar C:/> (Hard Disk) çalisiyorsa A: sürücüsünde disket olmamalidirA: sürücüsünden çalisiyorsa sürücüye sistem disketi takilir
Kasayi AÇ (Power dügmesine bas)
Ekrani AÇ
Isletim sistemi DOS ise ekrana C:/> isareti gelir
Isletim sistemi WINDOWS ise ekrana masa üstü gelir

Bilgisayari kapatmak için çalistigimiz programdan çikariz ve bilgisayarin çalismadigindan yani islem yapmadigindan emin oluruzEger WINDOWS 9X isletim sistemi ile çalisiyorsa “SIMDI BILGISAYARINIZI KAPATABILIRSINIZ” yazisi ekrana geldikten sonra açma-kapama dügmesi ile bilgisayar kapatilir

SÜRÜCÜYE DISKET TAKMA VE ÇIKARTMA: Demir ****l kismi ve etiketli bölümü üste gelecek sekilde ve ok yönünde bilgisayara takilirSürücüden gelen tik sesi: disket yuvasina yerlesirDisket çikartma dügmesine bastigimizda disket disari çikarIsik yanarken disket çikarilmazÇünkü isik yaniyorsa disketten bilgi okunuyor yada bilgi yaziliyor demektir


CD-ROM SÜRÜCÜLERINE CD TAKMA VE ÇIKARTMA: CD sürücü üzerinde bulunan açma-kapama dügmesi ile CDler yazili kismi üstte,parlak kismi altta olacak sekilde yuvaya yerlestirilir

Yazici Kullanimi ve Isletim Sistemi

Yazici kullanimi:
Yazici üzerinde bulunan tuslarin görevi:
Online (Yazmaya hazir) :Bu tus göstergesine ait isik yanarsa PC kagida döküm yapar
Offline (Kapali):Yazici çalismaz
Paper feed (Kagit koy):Yaziciya kagit yüklemesini saglar
Line feed (Satir atlat) :Bir satir atlayarak yazar

Isletim Sistemi
Bilgisayarlarin çalisabilmesi için gereken temel yazilim Bilgisayarlar çesitli donanim ürünlerinin belli bir tasarima göre bir araya getirilmesiyle olusturulur Ancak kendilerinden beklenen isleri gerçeklestirmeleri için bu sadece donanimdan olusan altyapi yeterli degildir Bir kelime islem yazilimi ile belge olusturabilmek için önce bilgisayarin açilmasi, donanim ürünlerinin birbirlerini tanimasi ve birlikte çalisacaklari sartlarin saglanmasi gerekecektir Kullanici klavyede bir tusa bastiginda, bir harfin ekranda görüntülenmesi, yazilanlarin saklanmak istendiginde belgenin disk üzerine yazilmasi, belgeye bir dosya adi verilebilmesi yapilabilecek isler arasindadir Kullanilan yazilim ne tür olursa olsun bazi temel islemler hep aynidir; dosyalarin diske yazilmasi, diskten alinip ekrana görüntülenmesi, bir dosyanin basilmak üzere yaziciya gönderilmes Bu durumda tüm yazilimlarin üzerinde çalisacagi zemini olusturmak ve temel islemleri gerçeklestirmek üzere kullanilan yazilim ile karsilasilir Bu, isletim sistemidir
Isletim sistemi bilgisayarin her türlü altyapi çalismalarini düzenler, çesitli aygitlarin birbirleriyle anlasmasini saglar Bu sayede çesitli uygulama yazilimlari, güven içinde çalisip kullaniciya hizmet edebilirler Bu yüzden bir bilgisayarin donanim özellikleri kadar isletim sistemi de önemlidir Çünkü sistemin genel performansi gibi islev yelpazesi de kullanilan isletim sistemine göre degisi Isletim sistemleri bilgisayarda olup biten her seyi denetleyen yazilimlardir Bu yüzden sistem ne kadar karmasiksa, isletim sistemi de o oranda gelismis olmak zorundadir
Genel amaçli bir isletim sisteminin üstlenmesi gereken isler söyle siralanabilir:

Çevre birimleri ile programlar arasindaki iletisimi saglamak
Bir kelime islem yazilimi yaziciya ya da CD-ROM sürücüye ulasarak kullanilmasinda oldugu gibi

Sistemin bellegini yönetmek, disk tamponu (disk cache) gibi ek olanaklar saglayarak bellegin etkili bir sekilde kullanilmasini saglamak
Örnegin, sanal bellek olusturarak ana bellekten daha büyük bir alanin kullanilmasi
Saklama aygitlarindaki dosyalara belli bir düzen erisilmesi için bir dosya yönetim sistemi olusturmak
Özellikle çok kullanicili sistemlerde kaynaklara güvenli erisim saglamak
Programlar arasi veri iletisimi saglamak
Kullanicinin çesitli komutlar vermesi ve programlar çalistirmasini saglamak.

Giris ve Çikis Üniteleri

GIRIS VE ÇIKIS ÜNITELERI
1 Ekran: Renkli-Monitör Dijital
2 Klavye: Q ve F olmak üzere Türkçe 2 tip klavye vardir
3 Yazici: Makinedeki dosyalarin çalismasini saglar
4 Disket: Makinedeki bilgilerin baska makinelere tasinmasini saglar
5 SabitDisk (HDD): Makinedeki bilgileri toplayan ve yazilimi yöneten cihazdir ÖR: 21 , 3,2 Vb
6 Maus: Klavye gibi direk girin ünitesidir AT ve PS/2 olarak 2 çesidi bulunur

VERIYOLLARI
Paralel ve seri olarak 2 yoldan olusmaktadir
Seri veriyollari 9 pin’ lik portlardan “Erkek”
Paralel veriyollari 40 pin’ lik portlardan “Disi” olusmaktadir Veriyollari bilgisayarin çevre birimleri ile arasindaki bagi olustururlar
Maus: Com Portuna / Seri
Yazici: LTP1 Portuna / Paralel’ dir
Klavye: AT/PS2 Portuna

GIRIS—ÇIKIS KAPILARI
PORT: Bilgisayarin diger çevre aygitlari ile iliskisini saglayan baglanti noktalarina “port” denir
SERIAL PORT: Erkek Port’ tur 9-25 arasinda Pini bulunmaktadir Fare modem baglanir Com1, Com 2 diye çogaltilir Communication’ dan gelir
PARALEL PORT: Dizi konnektördür 25 ile 40 arasinda pini vardir Yazici girisidir LPT1 – LPT2 olarak degisir
OYUN PORTU: Ses kartina
MONITÖR PORTU: Ekran kartidir AT/ PS/2 Portu Klavyeye AC/IN: Güç kaynagi girişidir