meltem

BAŞLIKLAR

ANAKATLAR VE ÜZERİNDE Kİ PARÇALARIN TANIMI
ANAKARTIN DIŞ YAPISI
GÜNÜMÜZDE YAYGIN OLaraK KULLANILAN ANAKARTLAR
ATX KASA, ATX ANAKARTAL VE AVANTAJLARI
YENİ BİR ANA KART ALIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?

Bazı gereksiz yerleri de kırptım.Anakartlar hakkında
birşeyler öğrenmeye çalışırken bu kaynakla karşılaştım.Herkesin aradıgı bir cevap vardır burda eminim.


ANAKATLAR


Anakart sistemin merkezi bileşenidir.Üzerinde bakır yoların bulunduğu fiberglastan yapılmış levha şeklindedir.Genişleme yuvaları,BIOS ve çipsetler anakart üzerinde bulunur. Ayrıca,işlemci,bellek,ara,birimler,fare,klavye ve çeşitli PC kartları(modem,ağ,ses vs.) anakart üzerine takılır.

Günümüzde en çok tercih edilen anakartlar; ekran kartı, ağ kartı, sese kartı vb. kartları üzerinde bulunduran anakartlardır.

Anakartlar genellikle tür olarak desteklediği işlemci türünün ismi ile anılırlar. Günümüzde yaygın olarak kullanılan anakart türleri olarak Pentium III anakart veya Pentium 4 anakart şeklinde deyimler kullanılmaktadır.
Anakartın İç Yapısı


Anakart bilgisayar içindeki her şeyin birbirine bağlandığı en önemli donanım bileşenlerinden biridir. Bilgisayar donanımı üzerinde her hangi bir değişiklik yapılmak istendiğinde, bu işlemin mutlaka anakartla ilgili bir aşama da olacağı unutulmamalıdır. Bu bakımdan anakartı iyi tanımak iyi tanımak, ona korkmadan ve bilinçli bir şekilde yaklaşmak gerekir.

1-ISA (Industry Standart Architecture) Slot: ISA slotlar eski tip iç bağlantılarda, modem, ses, ekran, ağ vb. kartların bağlantısı için kullanılıyordu. PSI ve AGP’ye nazaran çok daha yavaş çalışan bir sistem yoludur. Maksimum 8Mhz hızında çalışır. Fakat bazı sistemlerde ekstra hızlandırmalar ile12Mhz hızına kadar ulaştığı da görülebilir. Yeni anakartlarda ya en sol kenarda tek slot halinde bulunur ya da hiç olmayabilir.

2-PCI (Peripheral Component Interconnet) Slot: PCI veri yolu Intel tarafından geliştirildi. Fakat sadece Intel’in üretmiş olduğu mikroişlemcilerlede değil, tüm işlemcilerle uyumludur ve anakartlarda mutlaka bulunması gereken bir standart haline gelmiştir. Anakartlar üzerinde genellikle 1 ile 6 arasında sayıları değişen PCI slotları bulunur.32bit veri yolu kapasitesine sahip PCI 33Mhz hızında çalışır. PCI veri yolu işletim sistemlerinin otomatik olarak donanımı algılayarak yüklediği tak& çalıştır özelliğini destekleyen ilk veri yoludur.PCI veri yolu ses kartında ekran kartına kadar geniş bir yelpazede donanım birimlerinin kullandığı veri yoludur. Sadece grafik kartları AGP veri yoluna takılır.

3-AGP (Acceleradet Graphics Port): AGP özellikle görüntü kartları için dizayn edilmiştir. AGP, bilgisayar dünyasının grafik kartlarında daha geniş bant genişliği kullanmaya zorlamıştır. AGP 66Mhz 1x – 133Mhz 2x- 266mhz 4x hızlarıyla oldukça hızlı bir veri yolu, hem de ana bellek ile daha çabuk iletişim sağlayan bir porttur. AGP sadece ekran kartı ve işlemci ile kullanılması ve genişleyebilirliği olmaması nedeniyle bir veri yolu değil,daha çok port olarak nitelendirilmektedir.32 bit kapasiteli olan ve PCI 2.1 standardı kullanılan AGP, 33Mhz yerine 66Mhz transfer hızına sahiptir.

4-ATX Power Connector: standart ATX güç kablosu, bilgisayar güç kaynağından çıkar. Konektörün bir kenarında bulunan klips bağlantının doğru şekilde yapılmasını ve aynı zamanda sağlamlığından emin olunan bağlantının yapılabilmesi amacıyla konulmuştur. ATX güç kablosunun takılması veya çıkartılması esnasında zorlama zorlama yapılmamalı ve doğru şekilde yapıldığına emin olunmalıdır, aksi halde hem anakart hem de konektör ucu zarar görebilir.

5-Chipset: Anakart üzerinde bulunan çipsetler anakarları birbirinden farklı kılan önemli parçalardan biridir. Çipsetler bir çok küçük devrenin birleşmesiyle meydana gelmiş ve belirli fonksiyonları yerine getirme amacıyla tasarlanmıştır. Örneğin ses, ekran veya modemin anakart üzerinde olduğu durumlarda, çipsetin bir bölümü bu aygıtlardan birini ya da birkaçını içerirken, diğer parçası işlemci fonksiyonlarını kontrol ediyor olabilir. Bazı çipsetler sadece bir sınıf işlemciyi desteklerken , bazıları birden çok sınıfla uyumlu çalışabilmektedir. Günümüzde yaygın olarak kullanılan anakartlar gfenellikle Intel, AMD ve Cyrix işlemcileri-nin ortak oldukları hız kategorileriyle uyumlu olarak üretilmektedir. İşlemcinin bellek erişim şekli ve sınırıyla ilgili mantıksal bilgileri de çipset üzerinde belirlenmiştir. Anakart üreticileri çipsetin anakart üzerindeki yerini belirlerken ısıyı en iyi şekilde yayabilme faktörünü göz önünde bulundururlar.

6-CPU (Central Processing Unit) Socket: Tüm işlemci soketleri birbirlerine çok benzerler. Soketlerin birbirinden yarılan yanları, pin sayıları ve dizaynıdır. Bazı soketler görünüş itibarı ile birbirlerine çok benzemelerine karşın, yapı itibariyle birbirlerinden farklıdırlar. Örneğin Soket-7, Soket-8, Soket-A ve Soket370 bunlardan bazılarıdır. Bununla beraber anakartrlar işlemci slotuna da sahip olabilirler. Slot ile ketler yapı ve görünüş itibariyle tamamen farklıdr.

7-DIMM(Double Inline Memory Module) Slot: Günümüzde en yaygın olarak kullanılan bellek slotları. Diğer bellek slorları ise SIMM (Single İnline Memory Module) ve RIMM (Rambus İnline Memory Module)’dır. Günümüzde RIMM soket kullanan az sayıda Pentium 4anakartlar haricinde tüm anakartlar DIMM slotlar kullanılmaktadır. Başlıca DIMM standartları PC100 PC133’tür. PC100’ler 100Mhz hızında, PC133’ler 133Mhz hızında çalışır. P4 anakartlarla birlikte tanıştığımız DDR RAM, çift veri yolu grubunu bir pakette göndere- bilme özelliğine sahiptir.

8-IDE Connector: IDE konektörleri anakart üzerinde IDE kablolarının takıldığı yuvalardır. Sabit disk, CD sürücüler ve DVD sürücüler IDE kablosu aracılığıyla IDE konektörlerine bağlanır. IDE aygıtlarının ATA 33//66/100 olarak üç standardı vardır. Bu rakamlar verinin birim zamanda MB/sn cinsinden maksimum olarak aktarılabileceği miktarı belirtir. Aktarma hızını standartların dışına çıkararak daha fazla arttırmak mümkün değildir. IDE konektörlere bağlanacak aygıt ile konektörün uyumu çok önemlidir. Herhangi birinin desteklediği standart itibariyle daha düşük olması halinde, düşük olan aygıt veya konektörün hızında veri transferi yapılır. Tüm IDE kablolarının bir kenarında kırmızı ya da mavi renkte çizgi bulunur. Bu çizgi IDE kablosunun IDE konektörüne doğru şekilde takılabilmesi amacıyla konulmuştur. Kırmızı ya da mavi çizginin bulunduğu kenar, IDE konektörünün 1 numara ile gösterilen tarafına gelmelidir.

9-Floppy Drive Connector: Disket sürücünün anakart üzerine bağlandığı konektör. Bağlantı şekli ve dikkat edilecek noktalar IDE kablosunun bağlanışı ile tamamen aynıdır.

10-Motherboard Battery: Anakart üzerinde elektrik akımının olmadığı durumlarda bazı önemli bilgilerin tutulabilmesi amacıyla kullanılan, çok küçük bir güce sahip pildir. Örneğin saat ve tarih bilgilerinin bilgisayarın her açılışında karşımıza doğru bir şekilde çıkması, bu pil sayesinde olmaktadır. Çoğu zaman BIOS pili olarak da isimlendirdiğimiz bu piller, genellikle uzun ömürlü Lithium’dan yapılmıştır. Genellikle kullanıcılar pili çıkarmak suretiyle BIOS’u sıfırlama yöntemine başvurmaktadırlar.

11-BIOS (Basic Input Output System) Chip: BIOS, bilgisayarınız için en önemli bilgileri tutar. Bilgisayarınızın doğru bir şekilde açılması BIOS’un doğru yapılandırılmasına bağlıdır. BIOS’ta ayrıca anakartın neleri desteklediğiyle ilgili bilgilerde mevcuttur. Gelişen yeniliklere anakart ve işlemcinin uyumlu olarak yanıt verebilmesi için, BIOS’un yeni versiyonları takip edilmeli, güncellenmelidir.

Anakartın Dış Yapısı


Anakartlar aynı zamanda yazıcı, fare,klavye gibi harici bağlantılar için de konektörlere sahiptir.Harici konektörlerin yapısı birbirinden farklı olduğu için, aygıtları yanlış yere takma olasılığı çok düşüktür.

1-PS/2 Connectors: ATX anakartlar üzerinde 2 adet PS/2 konnektör bulunur. Bunlardan biri Mouse için, diğeri de klavye için kullanılır. Her ikisi de şekil ve pin sayısı itibariyle aynıdır. Bu yüzden genellikle farklı renklerde olmaktadır. Bu renklerde yeşil olanı Mouse için, mor olanı klavye standart olarak kullanılmaktadır.

2-USB (Universal Serial Bus) Portları: USB port günümüzde en popüler olan harici porttur. En büyük avantajı, sabit disk de dahil olmak üzere birçok aygıtı harici olarak bilgisayara kolayca takıp kullanılabilme imkanı sunmasıdır. USB porttu kullanmanın diğer önemli avantajı; USB aygıtları takıp çıkartırken portu ya da aygıtı korumak amacıyla bilgisayarı kapatma zorunluluğunun olmamasıdır. Anakartlar genellikle 2 USB port ve ekstra/alternatif 2 kablo seçeneği ie üretilmektedir.

3-Paralel Port: paralel port genellikle tarayıcı ve yazıcı bağlantısı için kullanılır. Paralel portun alışık olduğumuz adlandırılış şekli LPT’dir. Paralel port üzerinde bir seferde 1bitten daha fazla bilgi gönderilir. Eğer 8 bit genişlinde bir kanal kullanılıyorsa, paralel port üzerinden bir seferde 8 bit veri gönderilir.

4-Game Port: Oyun portu ses kartları üzerinde bulunan bir seri porttur. Ses kartının anakart üzerinde yer aldığı durumlarda oyun portu da USB ve paralel portu gibi anakart üzerinde, hoparlör ve mikrofon bağlantı noktalarının üst kısmında yerini alır. Gamepad joystik ismi verilen oyun aygıtları oyun portuna takılır.

5-Sound Card Connectors: Ses kartı anakart üzerinde bir çip olarak yer aldığı zaman, 3 adet ses konektörü de anakart üzerinde yer alır.genellikle bu konektörlerin birbirlerine karıştırılmaması için standartlaşan renklere kullasnılmaktadır. Bunlar yeşil renkte olan çıkış,hoparlör/ses çıkışıdır. Diğer bir konektör noktası olan Line-In olarak adlandırılan giriş noktası, harici bir aygıttan (walkman) bilgisayara ses girişi yapılması veya kayıt amacıyla kullanılır.üçüncü olarak mikrofon girişi kırmızı renkte olur ve mikrofon bağlamak ve ses kaydı maksadıyla kullanılır.

6-Display Connector: Anakart üzerinde monitör bağlantı konektörünün yer alması, ekran kartının ayrı bir kart olarak değil, seskartında olduğu gibi anakart üzerinde bir çip olarak yer aldığı anlamına gelmektedir. Normalde monitör bağlantı konektörü ekran kartının üzerinde bulunmaktadır. Eğer bilgisayar kasasının arkasında iki adet ekran çıkış konektörü varsa, anakart ya da ekran kartı üzerindeki çıkışlardan daha iyi olanı tercih edilmeli ve istenilen çıkış noktasından görüntü alabilmek için mutlaka BIOS ayarlarından gerekli iptal veya öncelik yarı yapılmalıdır.

7-COM(Communications) Port: COM potrlar fare ve harici modem bağlantıları için kullanılır. Günümüzde PS/2 ve USB’nin yanında zorunlu haller dışında kullanım etkinliği kalmamıştır. Günümüzde üretilen anakartalar da bir adet COM porta yer verilmekte, bunun yerine mümkün olduğunca USB portlarının sayısının artırılmasına özen gösterilmektedir.

Yeni Bir Anakart Alırken Nelere Dikkat Edilmelidir?


Yeni bir anakart alırken bazı önemli noktalara dikkat edilmesi gerekir. Çünkü bilgisayar üzerindeki tüm donanım birimleri, anakart aracılığıyla birbirleriyle haberleşirler. Bu yüzden doğru anakart seçimi ve diğer bütün donanım birimlerinin anakarta uygun olarak seçiminin biraz ustalık işi olduğunu kabul etmek gerekir.

İlk olarak göz önünde tutulması gereken nokta, anakartın hangi platform üzerinde çalışacağına karar vermektedir. Kullanılacak olan işlemci türüne bağlı olarak, eski nesil Soket-7’ den Soket-A’ ya kadar çok sayıda anakart platformu vardır. Aşağıdaki tabloda işlemci türüne göre hangi anakart platformunun kullanılması gerektiği gösterilmiştir.
Socket-7 Orijinal Pentiumlar, Cyrix 686, Cyrix MII,K6,K6-2 ve K6-III
Socket 370 Intel Celeron, Intel PIII (Kartsız),Cyrix III
Slot 1 Intel PII, Intel PIII (Sadece Kartlı Olarak)
Slot A AMD Athlon (Sadece Kartlı Olarak)
Socket A AMD Athlon Thunderbird (Kartsız), AMD Duron, AMD Athlon XP
Socket 423 Intel P4
Socket 478 Intel P4 (2.Tasarım)


İşlemciye uygun olarak anakart platformunun seçimi her zaman doğru kararı vermiş olmak için yeterli şart değildir. Bu konu ile ilgili klasik örneklerden biri Cyrix III’ tür. Cyrix III, Soket-370 platformunda üretilen anakartlarla çalışır. Ama üzerinde Soket-370 bulunduran her anakart Cyrix III işlemciyi desteklemiyor. Bunun için öncelikle anakart kitapçığından desteklenen işlemci türleri arasından seçilen işlemci isminin olup olmadığı, ya da BIOS güncellemesi ile eksikliğinin giderilip giderilemeyeceğine dikkat edilmelidir.

Günümüzde anakartlarda ana platformları şekillendiren iki büyük şirket, Intel ve AMD’ dir. Bu yüzden işlemci değişiklik ve yükseltme işleminde kullanılan, işlemcinin devamı olan aynı şirkete ait işlemcinin tercih edilmesi, ya da anakartın değiştirilmesi değişmeyen bir zorunluluktur. Bu yüzden anakart alırken çok daha ileriyi görüp, kararın bu doğrultuda verilmesi önemli noktalardan biridir.

Anakart alımından önce dikkat edilmesi gereken noktaların en başında; anakart kitapçığında yer alan bilgilere göz atmak suretiyle, hangi tür donanım aygıtlarını ve işlemciyi maksmum hangi boyut ve hıza kadar desteklediği konusunda bilgi sahibi olmak geliyor. Genişleme yuvalarının cinsi, sayısı ve BIOS özellikleri de yine uygun anakarta karar vermeden önce göz önünde bulundurulması gereken noktalardandır.

Anakart seçiminde dikkat edilmesi gereken yukarıda anlatılan temel noktalara ilaeten, konunun önemi nedeniyle birkaç madde ile açıklama getirmek gerekirse şunları söyleyebiliriz;

* İşlemciye Uygun Anakart Seçilmelidir. Bu uygunluk sadece soket bakımından değil, besleme gerilimi bakımından da sağlanmalıdır.Besleme gerilimindeki farklılıklar daha çok farklı şirketlerin üretmiş olduğu farklı markaların; aynı soketi kullanan türlerinde problem olmaktadır. Örneğin Soket-7 için Intel’in ürettiği Pentium serisi işlemciler ile AMD’ nin ürettiği aynı hız eşdeğerindeki işlemcilerin her ikisi de aynı anakartı ve aynı soket türünü kullanmasına rağmen;çalışma gerilimleri birbirinden farklıdır. Günümüzde kullanılan anakartlar genel olmaktan çıkıp belirli bir şirketin ürettiği ve sadece belirli bir seri için üretilmesi nedeniyle bu çelişki ortadan kalkmıştır. Bu yüzden, yeni anakartlarda işlemci hız ve gerilim ayarları için kullanılan jumper veya anahtarlara bile gerek duyulmamış ve üreticiler tarafından genellikle konulmamaktadır. Artık yeni nesil anakartlarda kullanılan platformlar günümüzün ve geleceğin sistem özellikleri düşünülerek uyarlanmaktadır.



* Anakart Seçiminde Anakartın Kitapçığında Bulunmasına Özellikle Önem Veriniz ve İstemeyi Unutmayınız. (Markasız bir anakart ise yapacak pek fazla bir şey yok). Bazı anakartlarda CPU voltaj ve çarpanlarının ayarları üzerinde yazmasına karşın; bazı anakartlarda ise bu sadece anakartın kitapçığında belirtilmiştir. İleride çıkabilecek bir sorun sonrasında veya PC’yi upgrade ederken bu ayarların yeniden gözden geçirilmesi gerekiyor. Eğer anakart bütün bu ayarlara BIOS’unda yer vermişse hiç sorunumuz yok demektir. Ama gerekli ayarların jumperlar ile yapılması gerekiyorsa; o zaman iş biraz daha zorlaşıyor. Böyle bir durumda eğer kullanılan kart çok tanınmış bir kart değil veya çok eski bir kart ise mutlaka anakartın kitapçığına ihtiyaç doğuyor.



* Anakartın Üzerindeki PCI ve ISA Slotlarının Sayıları da Anakart Seçiminde Çok Önemli Bir Rol Oynuyor. Günümüzde hemen bütün anakartlarda 4 adet PCI slotu var. Ama üzerinde 3 tane PCI slotu bulunan anakartlar da piyasada bol miktarda mevcut.Bu tip anakartlara ekstradan TV,SCSII,modem ya da ağ kartı takılmak istendiğinde farklı boyutta sorun ortaya çıkıyor.



* Onboard(Anakart Üzerinde) Aygıtların Genişlemeye Engel Olup Olmadığı Bilinmelidir. Ses,Ağ(LAN) ve Ekran Kartlarından bazıları anakartların üzerinde çip halinde gelmektedir. Bu kartların BIOS’ tan iptal edilebilir olması da dikkat edilmesi gereken çok önemli noktalardan biridir.Konfigürasyondan kaynaklanan herhangi bir sorunda bu genişleme yuvalarına ihtiyaç duyulacağı kesinlikle unutulmamalıdır.



* Anakart İçin Uygun Kasa Seçimi Yapılması Gerekiyor. Yeni nesil anakartlar için tamamen ATX kasaların standart haline geldiğini söyleyebiliriz. ATX’ in standart olduğunu bilmek, sadece buna bağlı olarak kasa tercihi yapabilmek için yeterli değil. Çünkü ATX kasalar aralarında boyutlarına göre Full ATX ve Micro ATX gibi sınıflara ayrılıyor.ATX kasalarda seçim yaparken anakartın kasaya ve güç kaynağının oluşturulacak sisteme uygunluğu en önemli etken olacaktır.Örneğin bir AMD Athlon için 300W gücünde güç kaynağına sahip olan bir ATX kasa tercih edilemlidir. Aksi hadle sağlıksız bir tercihin sistem için ağır sonuçları doğacaktır.



* Anakartın Çalışma Hızı Tüm Sistemin Performansını Etkilemektedir. Anakart alırken bazı kullanıcılar ilk, bazılarının ise en son dikkat ettiği konulardan biri de anakartın çalışma hızıdır. Bunun için dikkat edilmesi gereken teknik bilgiler anakartın çalışma hızıdır. Bunun için dikkat edilmesi gereken teknik bilgiler anakartın kitapçığında mevcuttur. Anakart kitapçıklarında anakartın veri yolu hızı ve maksimum desteklenebilir işlemci hızı ile ilgili bilgiler sunulmaktadır. Özellikle overclock ile ilgilenen kullanıcıların hızlandırılmayı düşündükleri değerler kitapçıkta verilen değerlerin üst sınırlarında olduğunda, ankartla birlikte diğer donanım birimlerine de vermeleri muhtemel bir olasılıktır.Sistem çalışma performansının arttırılması, güçlü ve hızlı çalışan bir anakart üzerinde işlemci ve RAM’in yükseltilmesi ile mümkün olur. Her türlü yükseltme ve hızlandırma işlemi ankart desteklemediği müddetçe eski performansının üzerine çıkması olası değildir.Bu bakımdan yükseltilmesi düşünülen donanım biriminin aynı tür üzerinde ve uyumlu birimle olması doğru yaklaşım şeklidir.



* Bilgisayarın Grafik Ağırlıklı Çalışma Oranı ve Kullanılacak Ekran Kartı Cinsi de Anakart Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Konulardan Biridir. Bazı bilgisayar kullanıcıları kullanım amaçlarını oyun olarak görebilmektedir. Bu durumda ekran kartı bilgisayarın diğer donanım birimlerine nazaran en pahalı parçalardan biri oluyor. O yüzden ekran kartının anakart ile uyumluluğu da ön plana çıkıyor. En yaygın kullanılan AGP (Accelerated Graphics Port) slotu kullanılmaktadır. Bazı anakartlarda AGP slotuna yer verilmemiştir. Bu durumda ekran kartı genişleyebilirliği ortadan kalkmakta ve kullanıcı anakart üzerinde bulunan ekran kartı kapasitesi ve performansıyla sınırlı kalmaktadır.Bize göre anakart seçiminde dikkat edilmesi gereken en önemli ögelerin içinde yer alır.AGP portları 1x,2x,4x, ve 8x gibi standartlara sahiptir.Performansı her standart ile biraz daha yükselen AGP portların bu özelliği, yüksek performanslı ekran kartları ile çalışan oyunlar yada çizim programları için önemlidir.



* Anakartla Birlikte Kullanılması Düşünülen HDD,CD-ROM ve DVD-ROM’un Çalışma Hızı ve Standartlara Uygun Anakart Seçilmelidir. ATA 33/66/100 ve UDMA 33/66/100 standartlarının ne olduğu konusunda da bilgi edinilmeli ve bu konuların hangi etkenleri göz önünde bulundurmak gerektiğini göstermektedir. Örneğin UDMA 33 standardında bir sabit diski UDMA 66 standardını destekleyen anakart üzerinde kullanılması performans açısından herhangi bir kayba yol açmayacaktır. Fakat anakart UDMA 33 standardında olduğunda UDMA 33 standardının üzerinde çalışan tüm donanım aygıtları UDMA 33’e ayak uydurmak zorunda kalacaklar ve bu durumda genel bir performans düşüşü olacaktır. Burada çok fazla dikkate alınmaması gereken nokta; anakart ve sabit disklerin UDMA ve ATA gibi farklı standartlarla ifade edilmesidir. Bu konuda dikkat edilmesi gereken asıl nokta ise standartların sonunda belirtilen ve hızı gösteren 33/66/100/133 rakamlarıdır.



* RAID Sisteminin Kullanılacağı Anakartların Farklı Bir Özelliğe Sahip Oldukları Unutulmamalıdır. Bazı kullanıcılar için verilerin güvenliği hayati önem taşır. Bu durumda genellikle IDE kablosunun ikinci ucuna takılan ikinci bir sabit disk takılarak bir yedeğini orada tutan, ya da aynalama yöntemiyle birinci sabit diskin ikinci sabit diske yapılan her işlem sonrasında bire bir kopyalanmasını sağlayan kullanıcılara oldukça rastlanmaktadır. Yapılan her işlemin iki kez uygulanması nedeniyle; IDE’nin hızıyla bu işlemleri gerçekleştirmek toplam performansın yarıya düşmesine sebep olmaktadır. Seçilen yöntem çok doğru olmasına rağmen yanlış anakart seçimi kullanıcıları sıkıntıya sokmaktadır. RAID sisteminin performans düşüşüne neden olmadan kullanabileceği anakartlar farklı bir yapı ile üretilirler. Bu tür anakartların RAID sistemini destekleyip desteklemediği isimlerinden rahatlıkla anlaşılabilir. Örneğin Abit KT7-RAID şeklinde isimlendirilen ürün bu amacı sorunsuz olarak gerçekleştirebilecek bir anakarttır.



* SCSI Aygıtların Kullanacağı Bir Bilgisayar İçin Anakart Seçerken de Uygun Anakartın Seçimi Önemlidir. SCSI aygıtlarının bağlantı noktaları IDE arabiriminden farklıdır. IDE aygıtlar ile SCSI aygıtlar kendi aralarında değiştirilemezler. Veri erişim hızının ve güvenliğinin ön plana çıktığı bilgisayarlarla ihtiyaç duyulan SCSI aygıtların anakart üzerinde bağlantısı için iki yol vardır.
1. Anakart üzerinde bir SCSI kart takıp, SCSI kablo ile aygıtların bağlantısını yapmak.
2. Çok pahalı bir tercih olan ama özellikle sunucu bilgisayarları için olması gereken; anakart üzerinde bulunan SCSI portuna bağlantı yapmaktır.



* Anakart Üzerinde Hangi RAM Slotlarının Olduğu da Önemli Konulardan Biridir. RAM’ler SIMM,DIMM ve RIMM olmak üzere üç şekilde gelirler. Bazı anakartlar bunlardan iki tanesini desteklese dahi, genellikle anakartlar üzerinde tek türde RAM slotlarına yer verilmiştir. Soket-7 ile Kullanılan SIMM bellekler günümüzde artık eski nesil RAM sınıfındadır. DIMM bellekler de popülerliğini henüz tam anlamıyla yitirmedi. P4 dönemi ile birlikte P100DIMM belleklerden 8 kat daha hızlı çalışan RIMM bellekler de, çok yaygın olmasa da kullanılmamaktadır.DDR DIMM bellekler uyumluluğu ve normal DIMM belleklerden 2 kat daha hızlı çalışması nedeniyle en çok tercih edilen RAM türüdür. RIMM bellekler çok pahalı olması nedeniyle genellikle tercih edilmemektedir. Anakart alırken kullanılacak RAM türü önceden çok iyi düşünülmelidir. Çünkü türüne karar verdikten sonra, desteklenen maksimum RAM kapasitesine de anakart kitapçığından bakmayı ihmal etmemekte fayda vardır. İlave edilecek RAM’in mutlaka bir üst sınırının olduğu unutulmamalıdır.



Özmeetle: Ana Kart seçimi çok önemli bir konudur çünkü buna takılacak parçalar ile uyumlu olmaları zorunludur. Takılacak işlemcinin tipine ve hızına, takılacak hafızanın tipine, takılacak sürücülerin teknolojilerine uygun ana kart seçilmesi gerekir. Örneğin bir Pentium III takılan ana karta Pentium 4 işlemci takamazsınız. AMD markalı işlemciler için yine farklı bir ana kart almanız gerekir. SDRAM hafızalar RDRAM kullanan ana kartlarla kullanılamaz. Son teknoloji sabit disk sürücülerin ULTRA/ATA/SATA tiplerine uygun ana kart seçilmemişse bu performanslarından faydalanılamaz.


Öneri: Normalde profesyoneller haricinde hiçbir müşteri ana kart seçmek zorunda kalmaz çünkü bilgisayarcıya söylediğiniz sadece bilgisayarınızın ne kadar hızlı ve kapasiteli olmasını istediğinizdir. Gerisini bilgisayarcınız kendisi halleder. Seçtiğiniz işlemci, hafıza, sürücülere göre ana kart seçimini yapar ve size bunu verir. Ama sizin bilmeniz gereken nokta bilgisayarcıların sizin ihtiyaçlarınıza en uygun ana kartı değil ihtiyaçlarınızı minimumda karşılayacak ana kartı vereceğidir. Bu şekilde hem sizi memnun ederler hem de maliyeti minimumda tutabilirler. Peki, bu en iyi durum mudur? Maalesef değildir çünkü birkaç ay sonra işlemcinizi değiştirmek ve bilgisayarınızı hızlandırmak istediğinizde ana kartınızın yeni takmak istediğiniz işlemciyi kabul etmediğini öğrenip hüsrana uğrarsınız. Hem işlemciyi hem de ana kartı yenilemek zorunda kalırsınız, kim bilir belki başka parçaları da... Ana kart ile bütünleşik olarak gelen ve maliyeti azaltmayı hedefleyen ekran kartları ve ses kartları gibi ek kartların performansları da sizi memnun etmeyebilir. Hatta bazen köşe başındaki bilgisayarcınız size ihtiyaçlarınızı dahi karşılamayacak bir ana kart verir ve birkaç gün içinde çıkan sorunlarla boğuşup durursunuz. Yapmanız gereken güvenilir firmalarla bağlantıya geçmek ve daha çok araştırma yaparak istediğimizi ve teknolojinin geleceğini de değerlendirmektir.

GÜNÜMÜZDE YAYGIN OLARAK KULLANILAN ANAKARTLAR


Anakartın Kısa Bir Tanımı : Bilgisayarın tüm parçalarının bağlandığı en büyük elektronik karttır. Kasa içerisindeki en büyük yeri işgal eder ve işlemci, hafıza, tüm kartlar (ses kartı, ekran kartı, modem, televizyon kartı vs.) ile tüm sürücü tipi aygıtlar (disket sürücü, CD-ROM, sabit disk v.s.) bu karta bağlıdırlar. Bu aygıtlardan kart tipinde olanları direkt ana kart üzerindeki özel yuvalara takılır, diğer sürücü tipindeki aygıtlar ise özel kablolar vasıtasıyla ana karta bağlanırlar. Görevi ise tüm bu aygıtlar arasındaki iletişimi sağlamaktır. Vücudumuzla karşılaştırıldığında sinir sistemine karşılık geldiğini bile söyleyebiliriz. Bazı ana kartlar bahsedilen ek kartlardan bir kısmını içerirler. Örneğin ekran kartı, ses kartı gibi bazı kartlar ana kart ile bütünleşik olarak gelir ve kısmen daha ucuza mal olur.

* AT ve Baby AT Anakartlar
* ATX ve Mini ATX Anakartlar
* LPX ve Mini LPX Anakartlar
* NLX Anakartlar



Bizim içeriğine gireceğimiz anakart türleri AT ve ATX anakartlar olacaktır. Bunlar hakkında geniş bilgiler verilecektir.

AT Anakartlar : Anakart üreticileri yıllarca IBM uyumlu anakart ürettiler. Bu standartların başında gelen At modeli, 1982’den itibaren geliştirilen ve günümüzde eski nesil sınıfına giren yaygın olarak kullanılan standartlardan biridir.

AT anakartlar çeşitli boyutlarda olabilmektedir. AT anakartların büyüklükleri eski nesil Pentium işlemcilerle uyumlu olanlarda 1/3AT veya 3/4AT olarak isimlendirilmekteydi. AT anakartlar Pentiun III işlemci dönemine kadar yenilenerek geldiler ve hala çok nadir de olsa bulunabilmektedir. AT anakart alırken dikkat edilmesi gereken iki nokta vardır.Bunlar klavye ve kasanın günümüzde yaygın olarak kullanılanlarından farklı olmasıdır.

Klavye girişi günümüzde artık kullanılmayan geniş uçlu klavye girişidir.Fakat normal PS/2 klavyenin ucunda dönüştürücü kullanılarak bu problem çözülebilmektedir.

Kasa seçiminde dikkat edilmesi gereken nokta ise, güç kaynağının anakarta takıldığı konektörün uygunluğudur. B sorunu göz önünde tutan bazı anakart üreticileri, AT anakartlar üzerine yaygın olarak kullanılan her iki güç konektörü de genellikle ihmal etmemişlerdir. Fakat herzaman böyle olmadığı unutulmamalıdır.

ATX Anakartlar : Pentium III işlemcilerle birlikte ilk kez tanıştığımız ATX standardı da sürekli olarak geliştirilerek günümüzde hala popüler olarak kullanılan bir standarttır. Bu standart İntel firması tarafından konulmuştur. Özellikle ısınma ve modülerlik sorunlarını aşmak için rahat bir tasarıma sahiptir. Bir önceki nesil AT standardı üzerinde çok köklü değişiklikler yapmış olması nedeniyle, beraberinde ATX kasa türünü de getirmiştir.

ATX standardı, geniş endüstri teknolojisi, parçaların değiştirilebilirliği ve doğrudan kullanıma hazır oluşu yönüyle anakart standartları içinde önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilmektedir. Önceki nesil AT anakartlardan hemen tüm parçaları ile farklı olduğu için geriye uyumluluğu çok düşüktür.

1. AT - ATX Anakartlar Arasındaki Farklar

ATX standardı, anakart üzerindeki bileşenlerin dağılımını yeniden tanımlayan bir yapıya sahip. ATX anakartlar kasa üzerindeki güç kaynağının da farklı bir yapıda olması nedeniyle sadece ATX kasalara monte edilebiliyor.

2. ATX Anakartların Avantajları

* ATX kasanın ve ATX anakartın dizaynı; işlemcinin güç kaynağı fanının altına gelecek şekilde yapılmıştır. Bu nedenle işlemci hem kendi fanı, hem de güç kaynağının fanı ile çift soğutma işlemine tabi tutuluyor ve daha sağlıklı çalışıyor.
* Kasa içindeki kablo kargaşası biraz daha azaltılmıştır. Seri ve paralel portların hepsi anakartın üzerine oturtulmuş durumda.
* ATX anakartlar işletim sisteminden kapatma komutunun verilmesi ile birlikte gücü otomatik olarak kendi kendine kapayabilme özelliğine sahiptir. Eski nesil PC kullanıcıları çok sık sordukları “Neden bazı bilgisayarlar kapatıldığında gücü otomatik kestiği halde bazılarını manuel olarak kapatmak gerekiyor?” şeklinde soruların cevabı ATX anakartların özelliğidir. Bu seçeneği kullanabilmeniz için ATX kart üzerinde bulunan BIOS’ta Power Management seçeneğini açık tutmalısınız.
* ATX kasaların geniş olması nedeniyle ATX anakartlar çok daha kolay monte edilebiliyorlar.
* ATX anakartlarda bulunan seri ve paralel port kabloları artık yok, çünkü portların tümü ATX anakart üzerinde monteli halde geliyor. Bu durum da montajı kolaylaştıran başka bir etken.
* ATX anakartlarda mikroişlemci soketi arka tarafa tam olarak güç kaynağının altına geliyor. Güç kaynağı fanı da mikroişlemciye üfleyecek şekilde monte edilmiştir. Bu da mikroişlemcinin ikinci bir fana ihtiyaç duymasını sağlıyor. Ayrıca, bu üflemeden bellek modülleri de yararlanıyor.
* . ATX anakartlar sadece ATX kasalarda kullanılabiliyorlar, çünkü güç kaynağı bağlantı soketleri de kendilerine özeldir.
* ATX anakart ve kasaların diğer bir yeniliği ise açma-kapama anahtarının eskisi gibi olmayışı. Anakart üzerinde bulunan bir sokete ön panelden gelen iki kabloyu takarak kasanın güç kaynağını kumanda ediyorsunuz. Yani anakart olmadan güç kaynağı çalışmıyor. Güç kaynağının bu şekilde çalışması da yine ATX standardı ile getirilen, anakart güç kablosundan geliyor.
* ATX anakartlar enerji harcama konusunda da AT teknolojisinden ileridedir.
* ATX anakartlar üzerindeki diğer farklılıklardan birisi de klavye ve fare konektörlerini PS2 standardında olmasıdır.

3. ATX Anakartların Dezavantajları

* ATX anakartlar AT anakartlara nazaran daha pahallıdırlar.
* ATX anakarlar ile zorunlu olarak kullanılan ATX kasalarda da Mini Tower ve AT kasalardan fiyatça daha pahallıdırlar.
* ATX kasada bulunan güç kaynağı, eski nesil güç kaynakları ile kıyaslandığında daha çok problem çıkartmaktadırlar. İnişli çıkışlı gerilim değerleri veya ortam şartlarına bağlı olarak biriken statik elektrik genellikle ATX güç kaynaklarının bozulmasına sebep olan başlıca nedenlerdir