bios dan pc hızlandırma ayarları

~~meltem~~ · 10-20-2015, 11:30 AM

Temel Giriş-Çıkış Sistemi (Basic Input-Output System, BIOS) bilgisayarınızın yaşamsal önemdeki bir iç yazılımıdır ve anakart üzerindeki bir silinmez yongada kayıtlıdır. İşletim sistemi ile bilgisayar donanımının haberleşmesini sağlayan temel yönergelerden oluşur. BIOS olmazsa işletim sistemi bilgisayar donanımı ile haberleşemez ve elbette denetimi de sağlayamaz.

Diğer bir deyişle BIOS bilgisayarın olmazsa olmaz bir bileşenidir. Eğer BIOS ayarları yanlış yapılırsa bilgisayarınız %40 oranında yavaşlayabilir. Diğer yandan yeni yongasetleri (chipset) ve işlemciler çıktıkça BIOS ayarları da git gide daha karmaşık duruma geliyor. Sonuç olarak günümüzdeki bir çok teknik insanın bile modern BIOS'larda bulunan meslek argosu ve açık olmayan ayarlar nedeniyle kafası karışmış durumda.

Ancak her şey yolunda, THG yardım için yanınızda! Her anakart ve/veya bilgisayar üreticisi farklı BIOS'lar kullandığından bir örnek seçmek zorundayız ve bizde bu iş için A7N8X-E Deluxe anakartı seçtik. Bu anakartı özel olarak seçmemizin nedeni günümüz anakartlarının bu temel tasarımı sıklıkla kullanıyor olması. Dahası A7N8X-E ASUS'un en çok satan modelleri arasında, iki yıldır da pazarda bulunuyor ve günümüzde de AMD tabanlı sistemler için hala satılıyor. Başka anakartların biraz farklı olacakları kesin olsa da, bu yazımızdan elde edeceğiniz "alışkanlıkla" kendi ayarlarınızı başarıyla yapabileceğinize eminiz.

BIOS'ta yanlış değişiklikler yapmanın bilgisayarınızı çalışmaz duruma getirebileceğini anımsatalım. Böyle bir durumla karşılaşırsanız yardımınıza BIOS sıfırlama (reset) koşuyor ve tüm ayarları varsayılan "fabrika ayarlarına" getirebiliyorsunuz, ancak bu ayarlar yalnızca "varsayılan" oluyor, "iyileştirilmiş" değil. Bu işlem genellikle anakart üzerindeki bir atlatıcıyla (jumper) yapılıyor ve hatta dizüstü bilgisayarlarda bunun için gömülü bir düğmecik yerleştirilerek işiniz daha da kolaylaştırılabiliyor! Burada anlatacağımız hiçbir işlemin bilgisayarınıza herhangi bir zararı yoktur, ancak adımları sıkı sıkıya izlemeniz gerekiyor.

Dell, HP, Gateway ve Micron gibi büyük bilgisayar üreticileri genellikle BIOS ayarlarını oldukça kısıtlıyorlar, çünkü son kullanıcının sürekli bu ayarları "kurcalayıp" yardım masalarının telefonlarını kilitlemesini istemiyorlar, o yüzden bilgisayar meraklıları bu tür markaları çok tercih etmiyorlar. Sonuç olarak burada sözünü ettiğimiz bazı geliştirmelerden bazı model bilgisayarları kullananların yararlanamayacaklarını üzülerek belirtelim.

Çoğunluk bilgisayarın açılışında BIOS ayarlarına nasıl giriş yapılacağını gösteren kısa bir uyarı iletisi görüntüleniyor. Bilgisayar işletim sistemi yüklenmeye başlamadan önce BIOS ayarlarına girmek için kullanılacak tuşa basmanız için sizi bir iki saniye kadar bekliyor. BIOS'a girmek için genellikle kullanılan yöntem bilgisayar hemen açıldığı anda gerekli tuşa basılı tutmak veya ayar ekranı gelene kadar art arda defalarca basmak oluyor, çünkü iletinin görüntülendiği an kaçırılırsa bilgisayarı yeniden başlatmak gerekiyor. Çoğunluk bilgisayarda bu tuş DEL, F1 veya F2 oluyor. Eğer açılış sırasında bu tuşlardan herhangi birisi sizi BIOS ayarların sokmuyorsa, kullanım kılavuzuna bakmanızı ve hatta gerekirse üreticinizi aramanızı öneriyoruz.

Her ayrı BIOS ayarı için bilgisayarınızı yeniden başlatmanızı öneririz, çünkü bazı işlevler çalışmayı bozabiliyor. Böyle yaparak hatanın hangi BIOS ayarı değişikliğinden kaynaklandığını anlayabilirsiniz ve bu elbette en son yaptığınız değişiklik olur. Daha deneyimli kullanıcılar ne yaptıklarını biliyorlarsa bu önerimize uymayabilirler.

Gelişmiş Özellikler

BIOS'un Ana Seçenekler (Main Options) Menüsüyle başlayalım, bu sayfaya sol üst köşedeki Ana "Main" sekmesine yön tuşlarıyla gittiğinizde ulaşıyorsunuz, aslında ilk açılan sayfa da zaten bu.
[IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/KEZER/LOCALS%7E1/Temp/msohtml1/01/clip_image001.jpg[/IMG]

Hemen altta bilgisayarın tarih ve saatini ayarlayabileceğiniz, bilgisayara takılı olan sabit diskleri ve veri depolama aygıtlarını tanımlayabileceğiniz seçenekler bulunuyor. Eğer bu ayarlar kendiliğinden algıla (auto-detect veya auto) seçeneğindeyse bilgisayarı her başladığında takılı olan disk ve depolama aygıtları taranıyor ve tanımlanıyor. Bu işlem genellikle birkaç saniye sürüyor, bu nedenle ayarı "Auto" da bırakmayıp, aygıtları BIOS içinden özellikle tanımlarsanız, bilgisayarın açılış süresi birkaç saniye daha kısalıyor.

Bunu yapabilmek için basitçe seçeneğin üstüne yön tuşlarıyla gidin ve GİRİŞ (enter) tuşuna basın. Daha sonra gösterilen Silindir (Cylinders), Kafa (Heads), Bölüm (Sectors) ve LBA değerlerini bir yere not edin. Bazı BIOS'larda Block Mode ve 32-Bit Transfer Mode (aktarım kipi) ayarları da bulunur. Sürücü biçimini AUTO'dan USER'a (kullanıcı) getirin. Daha sonra önceden not aldığınız değerleri hiç değiştirmeden yerlerine yazın. Eskiden pek görmediğimiz ancak çoğu günümüz bilgisayarında bulunan LBA, Block ve 32-bit Transfer Mode'larının tümünü etkinleştirmeniz (ENABLE veya ON) başarımı artıracaktır.

Eğer aygıt takılı bulunmayan bir kanal varsa, o kanalın ayarını da NONE (boş) konumuna getirmelisiniz. Örneğin bir sabit disk Birincil Ana (primary master) ve bir CD-RW İkincil Ana (secondary master) olarak takılmışsa, Birincil ve İkincil Bağımlı (Primary ve Secondary Slave) seçeneklerini NONE ayarına getirmelisiniz. Eğer aygıt takılı bulunmayan kanallar için AUTO ayarını etkin bırakırsanız, bilgisayar her açılışta bu olmayan aygıtı bulmaya çalışarak çok zaman kaybedecektir ve elbette açılış yavaşlayacaktır. Bu boş kanalların ayarlarının NONE yapılması açılışı hızlandıracaktır.

10-20-2015, 11:30 AM	#1
~~meltem~~ Senior Member Üyelik tarihi: Apr 2015 Mesajlar: 11.064	bios dan pc hızlandırma ayarları Temel Giriş-Çıkış Sistemi (Basic Input-Output System, BIOS) bilgisayarınızın yaşamsal önemdeki bir iç yazılımıdır ve anakart üzerindeki bir silinmez yongada kayıtlıdır. İşletim sistemi ile bilgisayar donanımının haberleşmesini sağlayan temel yönergelerden oluşur. BIOS olmazsa işletim sistemi bilgisayar donanımı ile haberleşemez ve elbette denetimi de sağlayamaz. Diğer bir deyişle BIOS bilgisayarın olmazsa olmaz bir bileşenidir. Eğer BIOS ayarları yanlış yapılırsa bilgisayarınız %40 oranında yavaşlayabilir. Diğer yandan yeni yongasetleri (chipset) ve işlemciler çıktıkça BIOS ayarları da git gide daha karmaşık duruma geliyor. Sonuç olarak günümüzdeki bir çok teknik insanın bile modern BIOS'larda bulunan meslek argosu ve açık olmayan ayarlar nedeniyle kafası karışmış durumda. Ancak her şey yolunda, THG yardım için yanınızda! Her anakart ve/veya bilgisayar üreticisi farklı BIOS'lar kullandığından bir örnek seçmek zorundayız ve bizde bu iş için A7N8X-E Deluxe anakartı seçtik. Bu anakartı özel olarak seçmemizin nedeni günümüz anakartlarının bu temel tasarımı sıklıkla kullanıyor olması. Dahası A7N8X-E ASUS'un en çok satan modelleri arasında, iki yıldır da pazarda bulunuyor ve günümüzde de AMD tabanlı sistemler için hala satılıyor. Başka anakartların biraz farklı olacakları kesin olsa da, bu yazımızdan elde edeceğiniz "alışkanlıkla" kendi ayarlarınızı başarıyla yapabileceğinize eminiz. BIOS'ta yanlış değişiklikler yapmanın bilgisayarınızı çalışmaz duruma getirebileceğini anımsatalım. Böyle bir durumla karşılaşırsanız yardımınıza BIOS sıfırlama (reset) koşuyor ve tüm ayarları varsayılan "fabrika ayarlarına" getirebiliyorsunuz, ancak bu ayarlar yalnızca "varsayılan" oluyor, "iyileştirilmiş" değil. Bu işlem genellikle anakart üzerindeki bir atlatıcıyla (jumper) yapılıyor ve hatta dizüstü bilgisayarlarda bunun için gömülü bir düğmecik yerleştirilerek işiniz daha da kolaylaştırılabiliyor! Burada anlatacağımız hiçbir işlemin bilgisayarınıza herhangi bir zararı yoktur, ancak adımları sıkı sıkıya izlemeniz gerekiyor. Dell, HP, Gateway ve Micron gibi büyük bilgisayar üreticileri genellikle BIOS ayarlarını oldukça kısıtlıyorlar, çünkü son kullanıcının sürekli bu ayarları "kurcalayıp" yardım masalarının telefonlarını kilitlemesini istemiyorlar, o yüzden bilgisayar meraklıları bu tür markaları çok tercih etmiyorlar. Sonuç olarak burada sözünü ettiğimiz bazı geliştirmelerden bazı model bilgisayarları kullananların yararlanamayacaklarını üzülerek belirtelim. Çoğunluk bilgisayarın açılışında BIOS ayarlarına nasıl giriş yapılacağını gösteren kısa bir uyarı iletisi görüntüleniyor. Bilgisayar işletim sistemi yüklenmeye başlamadan önce BIOS ayarlarına girmek için kullanılacak tuşa basmanız için sizi bir iki saniye kadar bekliyor. BIOS'a girmek için genellikle kullanılan yöntem bilgisayar hemen açıldığı anda gerekli tuşa basılı tutmak veya ayar ekranı gelene kadar art arda defalarca basmak oluyor, çünkü iletinin görüntülendiği an kaçırılırsa bilgisayarı yeniden başlatmak gerekiyor. Çoğunluk bilgisayarda bu tuş DEL, F1 veya F2 oluyor. Eğer açılış sırasında bu tuşlardan herhangi birisi sizi BIOS ayarların sokmuyorsa, kullanım kılavuzuna bakmanızı ve hatta gerekirse üreticinizi aramanızı öneriyoruz. Her ayrı BIOS ayarı için bilgisayarınızı yeniden başlatmanızı öneririz, çünkü bazı işlevler çalışmayı bozabiliyor. Böyle yaparak hatanın hangi BIOS ayarı değişikliğinden kaynaklandığını anlayabilirsiniz ve bu elbette en son yaptığınız değişiklik olur. Daha deneyimli kullanıcılar ne yaptıklarını biliyorlarsa bu önerimize uymayabilirler. Gelişmiş Özellikler BIOS'un Ana Seçenekler (Main Options) Menüsüyle başlayalım, bu sayfaya sol üst köşedeki Ana "Main" sekmesine yön tuşlarıyla gittiğinizde ulaşıyorsunuz, aslında ilk açılan sayfa da zaten bu. [IMG]file:///C:/DOCUME%7E1/KEZER/LOCALS%7E1/Temp/msohtml1/01/clip_image001.jpg[/IMG] Hemen altta bilgisayarın tarih ve saatini ayarlayabileceğiniz, bilgisayara takılı olan sabit diskleri ve veri depolama aygıtlarını tanımlayabileceğiniz seçenekler bulunuyor. Eğer bu ayarlar kendiliğinden algıla (auto-detect veya auto) seçeneğindeyse bilgisayarı her başladığında takılı olan disk ve depolama aygıtları taranıyor ve tanımlanıyor. Bu işlem genellikle birkaç saniye sürüyor, bu nedenle ayarı "Auto" da bırakmayıp, aygıtları BIOS içinden özellikle tanımlarsanız, bilgisayarın açılış süresi birkaç saniye daha kısalıyor. Bunu yapabilmek için basitçe seçeneğin üstüne yön tuşlarıyla gidin ve GİRİŞ (enter) tuşuna basın. Daha sonra gösterilen Silindir (Cylinders), Kafa (Heads), Bölüm (Sectors) ve LBA değerlerini bir yere not edin. Bazı BIOS'larda Block Mode ve 32-Bit Transfer Mode (aktarım kipi) ayarları da bulunur. Sürücü biçimini AUTO'dan USER'a (kullanıcı) getirin. Daha sonra önceden not aldığınız değerleri hiç değiştirmeden yerlerine yazın. Eskiden pek görmediğimiz ancak çoğu günümüz bilgisayarında bulunan LBA, Block ve 32-bit Transfer Mode'larının tümünü etkinleştirmeniz (ENABLE veya ON) başarımı artıracaktır. Eğer aygıt takılı bulunmayan bir kanal varsa, o kanalın ayarını da NONE (boş) konumuna getirmelisiniz. Örneğin bir sabit disk Birincil Ana (primary master) ve bir CD-RW İkincil Ana (secondary master) olarak takılmışsa, Birincil ve İkincil Bağımlı (Primary ve Secondary Slave) seçeneklerini NONE ayarına getirmelisiniz. Eğer aygıt takılı bulunmayan kanallar için AUTO ayarını etkin bırakırsanız, bilgisayar her açılışta bu olmayan aygıtı bulmaya çalışarak çok zaman kaybedecektir ve elbette açılış yavaşlayacaktır. Bu boş kanalların ayarlarının NONE yapılması açılışı hızlandıracaktır.